🛑 धोंडास

🛑 धोंडास 

          तसे अनेकांचे अनेक पदार्थ आवडीचे असतात. त्यात आईने केलेले पदार्थ आपल्या विशेष आवडीचे असतात. लहानपणापासून अनेकविध पदार्थ खाल्ले असतील. कधी भुकेची आग शमवण्यासाठी खाल्ले गेले असतील. भूक लागली की सगळंच गोड लागतं. आपोआप जिभेला चव येते. चवीनुसार पदार्थ खाल्ले जातात. पण आईच्या हातची चवच वेगळी असते. 

          सुरेश वाडकरांचं गाणं ऐकत होतो. शब्द मालवणी होते. ' माझ्या आईच्या जेवणाची चव फार येगळी , विसरुक नाय येवची ' माझी भाषा मालवणी , आई मालवणी आणि गाणं मालवणी त्यामुळे मालवणी मुलखात नसताना , या मालवणी गाण्यांनी माझी खूप सोबत केली आहे. 

          आईने केलेल्या माश्याच्या कडीचा वास हात धुतला तरी जाता जात नसे. तो वास परत परत घेत राहावा असाच होता. तिने केलेली उसळ , चपाती खमंग नसली तरी चवदार होती. त्यात खोबरे जास्त नसे , पण प्रेम पुरेपूर असे. तिने वाढलेल्या शिळ्या भाकरीची चव आताच्या ताज्या भाकरीलाही येण्याची शक्यता कमीच.

          त्या रात्री आईची गडबड सुरु होती. कोणता तरी विशेष पदार्थ बनवण्यासाठी तिची तयारी सुरु असावी. तिने वेलची , गुळ असे पदार्थ जवळ घेतले होते. आम्ही झोपेची तयारी करत होतो. कसल्या तरी पदार्थाचा सुगंध नाकात दरवळत आला. त्या गोड वासाने मला जाग आली. मी उठून बसलो. आई चुलीशेजारी बसली होती. चुलीवर काहीतरी शिजत होते. आई एका टोपात ' टोपातले ' बनवत होती. मला ' टोपातले ' हा पदार्थ खूप खूप आवडत असे. 

          ' टोपातले ' या पदार्थाला गावाकडे ' धोंडास ' असेही म्हणतात.  ते गरमागरम खायचे नसते. पण मला धीर नव्हता. मी ते आईकडे मागितले. आईने मला समजावण्याचा खूप प्रयत्न केला , पण माझी स्वारी ते खाण्याचा जास्त आग्रह धरुन बसली होती. बाबांनी डोळे वटारून दाखवले तरी मी ऐकणारा नव्हतो. शेवटी आईने ते गरमागरम धोंडास मला दिलेच. मी त्याच्यावर लागलीच झडप घातली. ते गरमागरम असल्याने माझी जीभ चांगलीच भाजली. आता माझ्या लक्षात आले की ते थंड झाल्यावर खायचे असते ते !!!!

          सकाळ झाली. सगळ्यांच्या आंघोळी झाल्या. आईने ते ' धोंडास ' केकसारखे कापून आम्हाला दिले. आम्ही सर्वांनी ते मनसोक्त खाल्ले. किती मधुर चव होती त्या धोंडासाची !!! ते खाऊन माझी भाजलेली जीभ तृप्त झाली होती. 

          हल्लीच आमच्या गावातून माझ्या काकांनी ' धोंडास ' आणले होते. अगदी आईने बनवल्यासारखीच त्याची चव होती. ते खाता खाता माझी आई माझ्या डोळ्यासमोरुन गेल्याचा आभास प्रत्येक क्षणाला झाला होता. 

          हा पदार्थ अतिशय मऊ असतो. तो धोंड्यासारखा नक्कीच नसतो. तरीही त्याचे नाव ' धोंडास ' का ठेवले असावे असा प्रश्न आजही मला पडतो. काही दिवसांपूर्वी काही कारणास्तव आमचे शिक्षण विस्तार अधिकारी सुहास पाताडेसाहेब यांच्या घरी गेलो होतो. त्यांच्या सूनबाईंनी ' धोंडास ' आणून दिले. तेव्हाही मला माझ्या आईची आठवण आली होती. किती गोष्टींमध्ये आपल्या अशा सुमधुर आठवणी लपलेल्या असतात नाही ? खरंच या गोड गोड धोंडासासारखी गोड गोड माणसं मला लाभली आहेत असा विचार करुन मी त्या विधात्याकडे नतमस्तक होतो.

©️ प्रवीण अशितोष कुबलसर  (  9881471684 )