जीवनाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन : सुख-दुःख आणि आपले निर्णय

 जीवनाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन : सुख-दुःख आणि आपले निर्णय

सकाळची सुरुवात वर्तमानपत्राने होते. जगातील घडामोडी, नवनवीन माहिती आणि ज्ञानाची भर यात मिळते, हे खरं आहे. पण कधीकधी याच वर्तमानपत्रात अशा बातम्या येतात, ज्या मनाला चटका लावतात, उदास करतात. आत्महत्येसारख्या घटना वाचून मन सुन्न होतं आणि अनेक प्रश्न उभे राहतात. ‘माणूस असं का वागतो? त्याला आपल्या जीवनावर प्रेम नाही का? एवढं सुंदर जीवन तो का संपवतो?’ असे अनेक प्रश्न मनात घर करतात.

आपल्या गुरुजींनी सांगितलेली ती पांढऱ्या कागदाची गोष्ट कितीतरी खरी आहे! आपण नेहमी चांगल्या गोष्टींपेक्षा वाईट गोष्टींकडे जास्त आकर्षित होतो. एखाद्या सुंदर, पांढऱ्याशुभ्र कागदातला छोटासा दोष आपल्याला लगेच दिसतो, पण त्या कागदाचा निर्मळपणा आणि उपयोग आपण विसरून जातो. माणसांच्या बाबतीतही असंच होतं. आपण माणसातले दोष लगेच पाहतो, पण त्याचे चांगले गुण किंवा सकारात्मक बाजूकडे दुर्लक्ष करतो. हेच कारण आहे की वर्तमानपत्रात चांगल्या बातम्या असूनही, आपले लक्ष दुःखद आणि नकारात्मक बातम्यांकडे जाते.

मनुष्य स्वभावानुसार, आपल्याला जीवनात अनेक समस्यांचा सामना करावा लागतो. कधीकधी या समस्या इतक्या मोठ्या वाटतात की त्यातून बाहेर पडण्याचा मार्ग दिसत नाही. पण अशा वेळी आपण आपल्या जीवनाचा अंत करण्याचा विचार करतो, हे खरंच खूप वेदनादायक आहे. आयुष्य म्हणजे फक्त सुख नाही, त्यात दुःखही आहे. सुख आणि दुःख हे दोन्ही एकाच नाण्याच्या दोन बाजू आहेत. ती येतात आणि जातात. कोणतीही परिस्थिती कायमस्वरूपी टिकत नाही.

माझ्या आठवणीतला तो बर्फाच्या लादीचा प्रसंग जीवनाच्या अनेक पैलूंना स्पर्श करतो. पाणी, जे जीवन देतं, तेच चुकीच्या वापराने एखाद्याचा जीव घेऊ शकतं. इथे विज्ञान आणि जीवनातील निवड यांचा सुंदर संगम दिसतो. विज्ञान जसं तटस्थ असतं, तसंच परिस्थितीही तटस्थ असते. तिचा उपयोग कसा करायचा, हे आपल्या हातात असतं.

स्वामी विवेकानंदांची सुरीची गोष्ट आपल्याला एक महत्त्वाचा धडा शिकवते. स्वतः दुःख सोसून इतरांना सुख देणं, हाच खरा माणूसकीचा धर्म आहे. जीवनात कितीही अडचणी आल्या तरी त्यांचा सामना करण्याची तयारी ठेवावी लागते. सुख-दुःख हे येत जात राहतात. ती आपल्या हातात नसतात, पण त्या दुःखातून बाहेर पडण्यासाठी आपण काय करतो, हे मात्र नक्कीच आपल्या हातात असतं.

आजकाल अनेक प्रेरणादायी वक्ते (motivational speakers) आपल्याला मानसिक बळ देतात. त्यांचे विचार ऐकून आपल्याला अनेक गोष्टींबद्दल सकारात्मक दृष्टी मिळते. त्रास कमी करणे किंवा तो धरून ठेवणे, हे सर्वस्वी आपल्या हातात आहे. आयुष्यातून कोणत्या गोष्टी सोडून द्यायच्या आणि कोणत्या धरून ठेवायच्या, हे आपल्याला वेळीच समजायला हवं.

जीवन हे एक अनमोल वरदान आहे. त्यात चढ-उतार येणारच, पण प्रत्येक अडचण ही आपल्याला अधिक मजबूत बनवण्यासाठीच असते. समस्यांवर मात करून पुढे जाण्यातच जीवनाची खरी सुंदरता आहे. स्वतःवर प्रेम करा, जीवनाला सकारात्मकतेने सामोरे  जा आणि प्रत्येक क्षणाचा आदर करा.

लेखन : प्रवीण अशितोष कुबल ( मुख्याध्यापक , शाळा शिडवणे नं. १ )