🔴 माझ्या प्रिय विद्यार्थी मित्रांनो, पालकहो आणि सर्व सहकारी शिक्षकांनो,

🔴 माझ्या प्रिय विद्यार्थी मित्रांनो, पालकहो आणि सर्व सहकारी शिक्षकांनो,

कालचा दिवस माझ्यासाठी एका वेगळ्याच समाधानाचा होता. शिडवणे नं. 1 च्या शाळेत, सातवीच्या वर्गात मी मराठी विषय शिकवत होतो आणि नेहमीप्रमाणेच 'श्रावणमासी' ही कविता शिकवायला घेतली. पण काल ती शिकवताना मला पुन्हा एकदा कवी त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे म्हणजेच आपल्या सर्वांचे लाडके बालकवी यांचे मोठेपण नव्याने जाणवले.

बालकवी: प्रतिभेचा अविष्कार!

किती कमी वयामध्ये त्यांनी एवढा सुंदर काव्यप्रकार हाताळला! श्रावण महिन्याच्या आल्हाददायक वातावरणात त्यांना ही कविता सुचली असावी आणि त्यांच्या प्रतिभेतून हे सुंदर काव्य प्रसवावं, हे खरोखरच कौतुकास्पद आहे. आज 2025 मध्येही, मी स्वतः मराठीतून एम.ए. केलेला एक शिक्षक असूनही, ही कविता शिकवताना मला माझे ज्ञान तोकडे वाटू लागते. बालकवींनी केलेली शब्दांची रचना निव्वळ भाव खाऊन जाणारी आहे. त्यातील यमकबद्धता, लयबद्धता आणि शब्दांतून उमटणारी सहजता मन मोहून टाकते. व्याकरणाचा अभ्यास करून, अर्थ न बदलता अशी काव्यप्रतिभा त्या काळात त्यांनी दाखवावी, हे खरंच अतुलनीय आहे. कोणीतरी अगदी खरं म्हटलंय, "जे न देखे रवी, ते देखे कवी!"

'श्रावणमासी'ची चिरंजीवता आणि शिकवण्यातील आनंद

या कवितेचे मुलांसमोर संपूर्ण रसग्रहण करताना मिळणारा आनंद शब्दांत व्यक्त करणे कठीण आहे. भान हरपून जाऊन शिकवतच राहावं असं वाटत राहतं. लहानपणी मी 'श्यामची आई' चित्रपट पाहिला होता, त्यात छोटा श्याम (जो नंतर साने गुरुजी म्हणून ओळखला गेला) गुरुजींसमोर हीच कविता म्हणून दाखवत होता. ती आठवण आजही माझ्या मनात ताजीतवानी आहे. बालकवी खरोखरच महान कवी होते आणि त्यांची ही कविता सातवीच्या मराठी पुस्तकात अभ्यासाला आलेली असल्यामुळे दरवर्षी आम्हाला ती शिकवायला मिळते, हे खरोखरच आमचं भाग्य आहे!

त्या काळात कोणतीही आधुनिक साधने नसताना असे महान कवी निर्माण झाले, ज्यांनी आपले अख्खे जीवन काव्य, पद्य, गद्य, नाटक, एकांकिका, कादंबऱ्या आणि इतर वाङ्मय निर्माण करण्यासाठी वाहिले.

शिक्षकांचे योगदान: ज्ञानाची आणि संस्कृतीची ज्योत

आता आपण शिक्षक म्हणून काम करताना, मला वाटते की आपणही समर्थ रामदास स्वामींनी सांगितल्याप्रमाणे "दिसामाजी काहीतरी नित्य लिहावे, प्रसंगी अखंडित वाचीत जावे" हे आचरणात आणले पाहिजे. आपण शिक्षक म्हणून मुलांच्या समोर अनेक भूमिका पार पाडत असतो. त्यामुळे, मी सर्व शिक्षकांना नम्र विनंती करतो की आपण दररोज तुम्हाला जे भावेल, जे सुचेल ते लिहावं आणि ते आपल्या मुलांना वाचायला द्यावं.

या प्रयत्नातूनच आपण पुढील पिढीला केवळ पुस्तकी ज्ञानाने नव्हे, तर संवेदनशील विचारांनी आणि सर्जनशीलतेने समृद्ध करू शकू. हीच खरी वाङ्मयीन सेवा ठरेल आणि यातूनच आपल्या भावी पिढ्या अधिक सुजाण आणि विचारशील बनतील.

धन्यवाद!

आपला नम्र,

प्रवीण अशितोष कुबल सर

मुख्याध्यापक, शाळा: शिडवणे नं. 1