फोन आले आणि पत्र गेले!

 

फोन आले आणि पत्र गेले!

    आजकाल फोनने आपल्या जीवनात अशी काही क्रांती घडवली आहे की, पूर्वीच्या पत्रव्यवहाराच्या आठवणीही धूसर झाल्या आहेत. एकेकाळी ज्या पत्रांसाठी आपण डोळे लावून बसायचो, ज्या पत्रांमधून आपल्या मित्र-मैत्रिणींच्या भावनांचा ओलावा अनुभवायचो, ती पत्रं आता इतिहासजमा झाली आहेत. आता जमाना आहे ‘फोन मित्रां’चा! कधीतरी एखाद्या कार्यक्रमात पुसटशी भेट झालेली व्यक्ती असो, किंवा केवळ एका चुकीच्या नंबरमुळे झालेली ओळख असो, आता फोनच्या एका क्लिकवर मैत्री फुलते आणि बोलणं सुरू होतं.

    खरं तर, हे फोन मित्र सोयीचेही आहेत आणि डोकेदुखीचेही. एका क्षणात संपर्क साधता येतो, आवाज ऐकता येतो, पण त्याचबरोबर फेक कॉल्स आणि अनोळखी त्रासदायक फोनमुळे मन वैतागून जातं. त्यामुळे आता फोन उचलण्यापूर्वी आणि बोलतानाही खूप सावधगिरी बाळगावी लागते. कोण बोलतोय, कशासाठी बोलतोय, हे समजून घेऊन फोन कट करण्यातच शहाणपण असतं.

    अखेरीस, फोन करणं, येणं, घेणं, त्यावर किती वेळ बोलायचं किंवा फक्त कामापुरतं बोलायचं, हे सर्वस्वी आपल्यावर अवलंबून असतं. माझ्या बाबतीत बोलायचं झाल्यास, माझे अनेक मित्र आहेत, पण मैत्रिणींचे फोन कामाशिवाय क्वचितच येतात. मित्रही उगाच फोन करून त्रास देत नाहीत. मी स्वतः कोणालाही विनाकारण फोन करून तासनतास बोलणं टाळतो, कारण प्रत्येकाचा वेळ महत्त्वाचा असतो. शिक्षक आणि मुख्याध्यापक असल्याने पालकांचे फोन येतात आणि ते माझ्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे असतात. नातेवाईकांचे फोन कमी असतात, पण त्यातही आता लग्नाळू मुला-मुलींच्या माहितीसाठीचे फोन जरा जास्त असतात.

    आता जर तुम्हाला कोणतेच फोन नको असतील, तर फोन स्विच ऑफ करणं हा उत्तम उपाय आहे. पण महत्त्वाचा फोन येण्याची शक्यता असेल, तर नाइलाजाने फोन चालू ठेवावा लागतो. संध्याकाळी कामावरून आल्यावर अनेकजण निवांतपणे फोनवर बोलताना दिसतात. कदाचित दिवसभराचा थकवा आणि एकाकीपणा दूर करण्याचा तो त्यांचा मार्ग असेल.

    आजकालची तरुण पिढी तर कमालच करते! सतत कानाला ब्लूटूथ डिव्हाइस लावून फिरताना दिसतात. त्यांचे तर महत्त्वाचे फोन कधी थांबायचेच नाहीत! समोरून कोण बोलतंय आणि इकडून कधीतरी 'हं' किंवा 'अच्छा' असे अस्पष्ट प्रतिसाद येत असतात. त्यांची ती कोड लँग्वेज आमच्या जुन्या पिढीला लवकर कळत नाही, त्यासाठी खरंच पीएचडी करावी लागेल! ही मंडळी अक्षरशः फोनला कायमची चिकटूनच असतात. रेंज गेली की यांचा प्रॉब्लेम होतो खरा. प्रवासात तर यांच्या फोनचा पुरेपूर वापर सुरू असतो. मोबाईल बाजूला ठेवण्याचं नावच घेत नाहीत. बॅटरी डिस्चार्ज होईपर्यंत 'लगे रहो' हे ब्रीदवाक्य ते अगदी इमानदारीने पाळतात.

    त्या दिवशी मी सावंतवाडीहून कणकवलीपर्यंत एसटीने प्रवास करत होतो आणि मला हे सगळं प्रत्यक्ष अनुभवायला मिळालं. आजकाल फोन आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग बनला आहे, यात शंका नाही. पण या सोयीमुळे पूर्वीच्या हळुवार आणि भावनापूर्ण पत्रव्यवहाराची जागा घेतली, याची खंत नक्की वाटते. फोनमुळे जग जवळ आलं खरं, पण माणसांमधील संवाद आणि जिव्हाळा काहीसा हरवला की काय, असं कधीकधी वाटून जातं.

© प्रवीण अशितोष कुबल